Safra kesesi kastan yapılmış armut biçimimde bir torbadır ve karaciğerin altında bulunur. Karaciğerin yaptığı safra küçük kanalcıklarda toplanır ve ana safra kanalına dökülür. Safra kanalı aşağıya onikiparmak bağırsağına varmadan yan tarafa bir kol verir ve bu kol safra kesesine gider. Böylece az ve devamlı olarak karaciğer tarafından yapılan safra bu kese veya torba içinde birikir. Safra kesesinin görevi karaciğerin çıkardığı safrayı geçici olarak depolamaktır.
Safra kesesi kanseri, safra kesesinde başlayan kanserdir. Safra kesesi kanseri nadirdir. Safra kesesi kanseri ilk aşamalarında keşfedildiğinde, tedavi şansı çok yüksektir. Ancak safra kesesi kanserlerinin çoğu, prognozun genellikle çok zayıf olduğu geç bir aşamada keşfedilir.
Safra kesesi kanserinin teşhis edilmesi zordur çünkü genellikle hiçbir belirti veya semptom göstermez. Ayrıca, safra kesesinin nispeten gizli yapısı, safra kesesi kanserinin tespit edilmeden büyümesini kolaylaştırır.
Safra Kesesi Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi kanseri daha çok 60 yaş ve üstü kişilerde görülmekle beraber çok sinsi bir kanser türüdür. Hasta safra kesesi görevini getirmediği durumda da yaşamını sürdürebildiği için çok belirti vermeyebilir ya da belirtileri farklı hastalıkları işaret edebilir.
Safra kesesi kanserlerinin belirtileri genellikle şu şekildedir:
- Sarılık,
- Karın ağrısı,
- Sindirimle ilgili problemler,
- Bulantı, kusma,
- Yiyeceklere tahammülsüzlük,
- Zayıflama,
- Koyu renkli idrar, beyaz renkte dışkı,
İlerlemiş safra kesesi kanseri belirtilerinden en önemlileri sarılık, karında ve safra kesesinin bulunduğu alanda büyük bir kitle hissi ve ağrıdır. Safra kesesi kanseri belirtileri genellikle hastalığın başlangıcından 3-6 ay önce kendisini hissettirir. Bazı hastalarda 1 yıl boyunca süre safra kesesiyle ilgili rahatsızlıklar sonrası safra kesesi kanseri oluşabilir. Hiçbir belirti olmaksızın sarılık da tek başına safra kesesi kanseri belirtisi sayılır. Safra kesesi kanserinin %75’i kadınlarda görülmekte ve bu hastaların %80’inde de safra kesesinde taş tespit edilmiştir. Taşlar eğer 3 cm’den büyükse, safra kesesi kanseri riski de yükselir. Safra kesesi kanseri belirtilerinin herhangi birinin fark edilmesi durumunda, en kısa sürede tam donanımlı bir hastanenin Genel Cerrahi bölümüne başvurmak gerekir.
Safra Kesesi Kanserine Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Safra kesesi kanserine neyin neden olduğu net değil.
Doktorlar, sağlıklı safra kesesi hücreleri DNA'larında değişiklikler (mutasyonlar) geliştirdiğinde safra kesesi kanserinin oluştuğunu bilirler. Bu mutasyonlar, hücrelerin kontrolden çıkmasına ve diğer hücreler normalde öleceği zaman yaşamaya devam etmesine neden olur. Biriken hücreler, safra kesesinin ötesinde büyüyebilen ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilen bir tümör oluşturur.
Çoğu safra kesesi kanseri, safra kesesinin iç yüzeyini kaplayan glandüler hücrelerde başlar. Bu tip hücrelerde başlayan safra kesesi kanserine adenokarsinom denir. Bu terim, kanser hücrelerinin mikroskop altında incelendiğinde nasıl göründüğünü ifade eder.
Safra kesesi kanseri riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- Cinsiyetiniz. Safra kesesi kanseri kadınlarda daha yaygındır.
- Yaşınız. Yaşlandıkça safra kesesi kanseri riskiniz artar.
- Safra taşı geçmişi. Safra kesesi kanseri, geçmişte safra kesesi taşı olan kişilerde en yaygın olanıdır. Yine de safra kesesi kanseri bu insanlarda çok nadirdir.
- Diğer safra kesesi hastalıkları ve rahatsızlıkları. Safra kesesi kanseri riskini artırabilecek diğer safra kesesi rahatsızlıkları arasında safra kesesi polipleri ve kronik safra kesesi enfeksiyonu bulunur.
Safra Kesesi Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Safra kesesi kanserini erken evrede teşhis etmek çok önemlidir. Hastada görülen belirtilere göre ultrason, tomografi ve MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Pek çok kanser türünde olduğu gibi safra kesesi kanserinin kesin tanısı ileri görüntüleme tekniklerinin ardından biyopsi ile konulmaktadır. Tanı yöntemleri; hastanın sağlık durumu, yaşı, hastalık belirtileri ve önceki test sonuçlarına göre belirlenir.
Safra kesesi kanseri tanısı için bu yöntemlere başvurulur;
- Laboratuvar tetkiklerde bilirubin seviyesi ve alkali fosfataz yükselmiştir. Fakat bu bulgular iyi huylu hastalıktan ayırt edilmesi için yeterli değildir.
- MR, Ultrasonografi ve/veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tetkikleri
- Safra yollarını görüntülemek için kullanılan “kolanjiografi”
- Anjiografi, ERCP( Endoskopik retrograd kolanjiopankreatikografi ) gibi özelleşmiş teknikler ile damarları ve safra yollarını görüntüleme.
Evrelemesi de şu şekildedir:
- Evre 1: İn-situ karsinom, safra kesesi tümörü sadece intramusküler yerleşimlidir.
- Evre 2: Tümör sadece safra kesesinin musküler tabakasını tutmuştur.
- Evre 3: Safra kesesinin duvarı tüm katları kanser tümörü ile karşı karşıyadır. Duktus sistikus lenf nodüleri tutulmuş ya da tutulmamış olabilir.
- Evre 4: Bu evrede safra kesesi kanseri karaciğer ve diğer komşu organlara yayılma göstermiştir. Safra kanalları ve diğer lenf nodüllerinde tutulum mevcuttur.
Tedavisi Nasıldır?
Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup, tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi birden fazla faktör etkilidir
Safra kesesi kanseri tedavisi, tümörün cerrahi yöntemlerle çıkartılmasına dayanmaktadır. Büyük çaplı bir ameliyattan oluşan tedavi esnasında karaciğerin bir kısmını almak da gerekebilir. Safra kesesi kanserlerinin tanısı genellikle ileri evrede konulduğu için çoğunlukla hastaların ameliyat şansı bulunmamaktadır. Ancak erken teşhis edilen kanser, safra kesesi kanseri tedavisinin başarıyla gerçekleşmesini sağlar. Ameliyat edilemeyecek derecede ileri evre hastalığı olanlarda sarılık ve ağrıyı dindirecek bazı endoskopik işlemler, ağrı tedavisi, perkütan drenaj (radyolojik girişim) yapılabilir. Sıcak kemoterapi ve son dönemde geliştirilmekte olan bazı akıllı ilaçlar da tümörün ilerlemesini etkileyebilmektedir.
