Böbrek üstü bezi adrenal bez, sürrenal bez diye de adlandırılır. Her iki böbreğin üst kısmında bulunan vücudumuzun idamesi için çok önemli hormonlar salgılayan korteks ve medulla olarak iki bölümden oluşan üçgen şeklinde sarı renkli bezlerdir. Adrenal korteks dış kımını oluştururu ve buradan kortizol aldosteron ve dehidroepiandrosteron hormonları salgılanır. Bu hormonlar metabolizmayı düzenler, vücut şekli saç büyümesi gibi vücut şekillerini kontrol eder. Adrenal medulla ise iç kısmını oluşturur ve dopamin, adrenalin ve noradrenalin gibi vücudun strese bağlı tepkilerini kontrol eder.
Böbrek üstü bezinde atipik kontrolsüz çoğalan hücrelerin kitle oluşturması neticesi oluşan duruma böbrek üstü bezi kanseri denir. Adrenal bezlerde oluşan büyümelerin çoğu kansersizdir (iyi huylu). Adenom veya feokromositoma gibi benign adrenal tümörler de adrenal bezlerde gelişebilir.
Adrenal kanser, böbreklerinizin üzerinde bulunan küçük, üçgen bezlerden (adrenal bezler) birinde veya her ikisinde başlayan nadir bir kanserdir. Adrenokortikal kanser olarak da adlandırılan adrenal kanser her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak muhtemelen 5 yaşından küçük çocukları ve 40'lı ve 50'li yaşlarındaki yetişkinleri etkilemesi muhtemeldir.
Adrenal kanser erken tespit edildiğinde iyileşme şansı vardır. Ancak kanser adrenal bezlerin dışındaki bölgelere yayıldıysa, iyileşme olasılığı azalır. Tedavi, ilerlemeyi veya nüksü geciktirmek için kullanılabilir.
Böbrek Üstü Bezi Kanserine Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Adrenal kansere neyin sebep olduğu net değildir.
Adrenal kanser, bir şey bir adrenal bez hücresinin DNA'sında değişiklikler (mutasyonlar) oluşturduğunda oluşur. Bir hücrenin DNA'sı, bir hücreye ne yapması gerektiğini söyleyen talimatları içerir. Mutasyonlar, hücreye kontrolsüz bir şekilde çoğalmasını ve sağlıklı hücreler öleceği zaman yaşamaya devam etmesini söyleyebilir. Bu olduğunda, anormal hücreler birikir ve bir tümör oluşturur. Tümör hücreleri parçalanabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir (metastaz yapabilir).
Adrenal kanser, belirli kanser riskini artıran kalıtsal sendromlara sahip kişilerde daha sık görülür. Bu kalıtsal sendromlar şunları içerir:
- Beckwith-Wiedemann sendromu
- Carney kompleksi
- Li-Fraumeni sendromu
- Lynch sendromu
- Çoklu endokrin neoplazi, tip 1 (MEN 1)
Böbrek Üstü Bezi Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Adrenal kanserin belirtileri ve semptomları şunlardır:
- Kilo almak
- Kas Güçsüzlüğü
- Ciltte pembe veya mor çatlaklar
- Kadınlarda fazla yüz kıllarına, kafada saç dökülmesine ve düzensiz dönemlere neden olabilecek hormon değişiklikleri
- Erkeklerde meme dokusunun büyümesine ve testislerin küçülmesine neden olabilecek hormon değişiklikleri
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın şişkinliği
- Sırt ağrısı
- Ateş
- İştah kaybı
- Açıklanamayan kilo kaybı
Nasıl Teşhis Edilir?
İşlevsel olmayan böbrek üstü bezi tümörleri genellikle başka bir nedenle araştırma yapılırken ultrasonografi, MRI ya da BT de büyümüş kitlenin görülmesiyle ortaya çıkar. Sonra tümörün işlevsel olup olmadığına bakılır.
İşlevsel tümörlerde ise hasta hormonların fazla salınımına bağlı şikayet ve belirtilerle gelir. Hastadan iyi bir tıbbi geçmiş alınır ve ayrıntılı bir fizik muayene yapılır. Sonra sürrenale yönelik ilaçlı üst karın MRI ya da BT yapılır. İlave olarak kan hormon düzeyleri, idrar analizi yapılmalıdır. İşlevsel tümörlerde mutlaka endokrinoloji uzmanından yardım alınmalıdır.
Tedavisi Nasıl?
Tümör çapı 4 cm’nin üzerinde ise cerrahi olarak adrenal bez ve tümörün çıkarılması gerekir. Tümör işlevsel ise öncelikle endokrinoloji uzmanı ile koordineli olarak ilaç tedavisi verilmeli ve her şey kontrol edildikten sonra cerrahi düşünülmelidir.
Cerrahi tedavi laparoskopik/robotik ya da açık yapılabilir. Laparoskopi/robot ameliyatı sürrenal tümörlerinde deneyimli ellerde altın standarttır ve çok başarılıdır. Çok büyük tümörlerde ya da daha önce cerrahi geçirmiş olanlarda elbetteki açık cerrahi de uygulanabilir. İşlevsel tümörler çok yakından takip edilmelidir.
