BT Ürografi
BT ürografisi, BT teknolojisindeki son gelişmelerin mümkün kıldığı, hızla gelişen bir tekniktir. BT ürografi, intravenöz kontrast uygulamasından sonra boşaltım fazında elde edilen en az bir dizi görüntü ile böbreklerin, üreterlerin ve mesanenin BT incelemesi olarak tanımlanır. Doktorunuza böbrekte veya üreterlerde ve dahası lenf nodları ve karın organlarında bulunan muhtemel tümörler hakkında bilgi verir. Bu görüntüleme tekniği üriner sistemdeki kanserlere tanı koymanın en doğru yoludur. Kontrastlı ve kontrastsız olarak yapılabilir.
Nasıl Yapılır?
BT ürografisi invaziv değildir, yani vücuda herhangi bir kesici alet girmez. Bu muayene için böbrekler normal çalışmalıdır, bu nedenle böbrek fonksiyonlarını kontrol etmek için tarama öncesi hastadan bir kan örneği alınır.
Kontrastsız olarak taş görüntülemeye yönelik BT incelemesi bugün için taş tanısı ve değerlendirmesinde en yaygın kullanılan yöntemdir. Tetkik öncesi hazırlık olmaması, kontrast kullanılmaması ve tetkik süresinin çok kısa oluşu önemli avantajlarıdır. Hasta konforunu bozmaz, bağırsak temizliği gerekmez ve tetkik sonrası normal yaşamına dönebilir.
Kontrastlı BT taraması sırasında vücut içi bazı bölgeleri ve yolları daha iyi görünür hale getirmek için kontrast bir madde hastaya damardan enjekte edilebilir. Görüntüleme için hastaya enjekte edilen kontrast maddenin alerjik bir reaksiyona neden olabileceği unutulmamalıdır, bu nedenle geçmişte herhangi bir alerjik reaksiyon geçirilmişse bunun mutlaka ilgili doktora bildirilmesi gerekmektedir. Kontrastlı incelemeler farklı fazlarda yapılarak, düşünülen patolojiye yönelik inceleme yapılabilir. Bu yöntemde üç boyutlu ve renklendirilmiş görüntüleme teknikleri ile lezyonlar ve normal dokularda daha iyi anatomik detay sağlanır.
Günümüzde yeni BT cihazlarında görüntü kalitesi de çok yükselmiştir. Bunun sonucunda lezyon saptama oranı ve ayrıcı tanıdaki güvenilirlik çok fazladır. Kontrastlı incelemelerde geç dönemde alınan görüntülerde BT ürografi yapılarak böbrekler ve toplayıcı sistem üç boyutlu olarak değerlendirilebilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar!
Bilgisayarlı tomografinin kullanılmasının kısıtlı olduğu gruplar: gebeler (radyasyon nedeniyle), böbrek yetmezliği (kontrast kullanımı nedeniyle) ve kontrast madde allerjisi olan hastalardır. BT kullanımında radyasyon riskli grup iyi değerlendirilmelidir. Gebeler, gebelik şüphesi olan hastalar, üreme çağındaki kadınlar, çocuklar ve gençlerde daha seçici ve dikkatli olunmalıdır. Bu grupta manyetik rezonans görüntüleme alternatif yöntem olarak akılda tutulmalıdır. Kontrast kullanımının riskli olduğu grupta da yine manyetik rezonans görüntüleme iyi bir alternatiftir.
MR Ürografi
Manyetik rezonans (MR) ürografi, idrar yolundaki birçok anormalliğin invaziv olmayan değerlendirmesine izin veren bir teknikler grubunu içerir. BT ürografi, uzaysal çözünürlük, doku farklılaşması ve böbrek anatomisinin aydınlatılması açısından potansiyeline yaklaşmasına rağmen, MR ürografi daha yeni ortaya çıkan bir teknolojidir. MR Ürografi iyonlaştırıcı radyasyon kullanılmadan, daha çok idrar yolu anormallikleri için en kapsamlı ve spesifik tanı testidir. MR ürografi, şüpheli idrar yolu tıkanıklığı, hematüri ve konjenital anomalilerin yanı sıra cerrahi olarak değiştirilmiş anatominin değerlendirilmesinde klinik olarak yararlıdır ve özellikle pediyatrik yaş grubunda veya hamile hastalarda iyonlaştırıcı radyasyondan kaçınılması gerektiğinden tercih edilen başlıca yöntemdir.
Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Özellikle yaşlı, arteriyosklerotik böbrek arter hastalığı düşünülenlerde ve böbrek fonksiyon bozukluğu olanlarda kullanılabilir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda böbrekteki kitlenin değerlendirilmesinde ultrasonografiden sonra ilk tercih edilecek yöntem olabilir, kontrast madde kullanmadan kistik-solid kitle ayırımı yapılabilir. Manyetik rezonans ürografi adı verilen yöntemle kontrast madde kullanılmadan ve girişim uygulanmadan toplayıcı sistem tıpkı intravenöz piyelografi görüntüsüne benzer şekilde incelenebilmektedir. Ayrıca transplante (nakil) böbrekte kontrastlı incelemeler yapılarak perfüzyon defektleri güvenilir bir şekilde gösterilebilmektedir. Manyetik rezonans görüntüleme ile böbrek üstü bezi de değerlendirilebilir.
Nasıl Yapılır?
İdrar yolunu görüntülemek için en yaygın MR ürografik teknikleri iki kategoriye ayrılabilir: statik sıvı MR ürografisi ve dinamik MR ürografisi.
Statik sıvı MR ürografisi, idrar yolunu statik bir sıvı koleksiyonu olarak görüntülemek için yoğun şekilde T2 ağırlıklı sekanslar kullanır. Üreterleri bir bütün olarak daha iyi göstermek ve sabit stenozların (darlık) varlığını doğrulamak için sırayla tekrarlanabilir. Dilate (genişlemiş) veya tıkalı damar sistemleri olan hastalarda da en başarılı görüntüleme yöntemidir.
Dinamik MR ürografisi, gadolinyum bazlı kontrast malzemenin intravenöz (damar içi) uygulanmasından sonra boşaltım aşamasında görüntüleme gerçekleştirilmesidir; bu nedenle, hastanın kontrast maddenin atılmasına ve eşit dağılımına izin vermek için yeterli böbrek fonksiyonuna sahip olması gerekir. Diüretik uygulama, boşaltımsal MR ürografisine önemli bir yardımcıdır ve bu sistemleri daha iyi gösterebilir.
Statik sıvı ve boşaltım MR ürografisi, idrar yolunun kapsamlı değerlendirmesi için geleneksel MR görüntüleme ile birleştirilebilir.
Bu görüntüleme tekniği hiçbir fiziksel aktivite için kısıtlayıcı değildir. İşlemden sonra hayatınıza kaldığı yerden devam edebilirsiniz.
