Biyopsi, hastalık açısından incelenmek üzere vücudun herhangi bir yerinden doku alınmasıdır. Bazı biyopsiler bir iğne ile küçük bir doku örneğini çıkarabilirken, diğerleri cerrahi olarak şüpheli bir nodülü veya yumruyu çıkarabilir. Biyopsi yapmak için kullanılan prosedür türü, incelenmesi gereken dokunun konumuna bağlı olacaktır. Biyopsiler, bir iğnenin deriden anormallik alanına tam olarak nereye yerleştirileceğini belirlemek için ultrason, röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme rehberliği kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Her organdan tanı amacıyla biyopsi alınabilir. Akciğer, karaciğer, böbrek, prostat, meme ya da tiroid. Hemen tüm biyopsilerde mantık aynıdır. Lokal anestezi ile uyuşturma sonrasında görüntüleme rehberliğinde iğne kitlenin içerisine ilerletilir ve parça alınır. Örnek olarak burada meme, tiroid ve prostat biyopsisi verilebilir.
Başlıca biyopsi çeşitleri şunlardır:
- Tiroid biyopsisi
- Prostat biyopsisi
- Meme lezyon işaretlemeli
- Meme biyopsisi
- Toraks biyopsisi
- Perkütan nefrostomi
- Abse drenajları
- Abdominal Organ Biyopsileri
Tiroid Biyopsisi
Tiroid biyopsisi 10-15 dakika içinde ultrasonografi rehberliğinde yapılmaktadır. İşlemin US rehberliğinde olması damar ya da diğer organların yaralanma ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Biyopsi işlemi esnasında patoloji uzmanı da aynı odada hazır bulunmakta ve mikroskopik incelemeyi gerçekleştirmektedir. Mikroskopik inceleme ile alınan materyalin yeterli olup olmadığı konusunda biyopsiyi yapan radyoloji uzmanını hemen bilgilendirilir. Bu sayede tekrarlanan girişimler önlenir. Güvenli ve emin bir şekilde işlem sonlandırılır.
Prostat Biyopsisi
Prostat kanseri tanısı koymak için, ultrasonografi eşliğinde prostattan doku alınması işlemidir. Prostat kanseri teşhisi protattan alınan dokunun histopatolojik olarak değerlendirilmesi ile patoloji uzmanı tarafından konur. Rektumdan (makattan) yapılır. Prostat değerlendirilmesi için özel olarak yapılan prob ile rektumdan girilir, ultrasonografi ile prostat değerlendirilir. Bu sırada prostata lokal anestezi yapılır. Ultrasonografik değerlendirme sonucunda, uygun görülen yerlerden özel biyopsi iğnesi ile en az altı adet, 1 mm çapında, 15 – 20 mm uzunluğunda doku örnekleri alınır. Yapılan lokal anestezi nedeniyle işlem sırasında ağrı duyulmaz.
Meme İnce İğne Biyopsisi
Elle hissedilemeyen (yalnız mamografi ya da US ile saptanan) anormal meme oluşumları için mamografi ya da US kullanılarak yapılan kılavuz tel işaretlemeleri, İİAB, kor ve vakumlu kor biyopsi yöntemleri başarıyla uygulanmaktadır.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi yaklaşık 15 dakika süren oldukça kolay ve ağrısız bir işlemdir. Hiçbir hazırlık gerektirmez. Elde edilen biyopsi materyalleri patoloji laboratuvarına gönderilir ve 4-5 gün içinde patoloji sonucu elde edilir. İnce iğne biyopsisi tecrübeli ellerde hiçbir risk taşımaz. Komplikasyon görülmesi beklenmez. Güvenli ve emin bir şekilde işlem sonlandırılır.
Akciğer (Toraks) Biyopsisi
Akciğerlerinizden yada göğüs duvarınızdan doku örneği almak için biyopsi iğnesinin yerleştirilmesine yönelik girişimsel bir işlemin BT eşliğinde yapılmasıdır. Randevunuzdan önce en az 6 saat süre ile aç olmanız iyi bir inceleme için gereklidir. Bununla birlikte kullandığınız ilaçları alabilirsiniz. Eğer şeker hastasıysanız insülin dozunuz konusunda doktorunuza danışınız.
Hazırlık için bir saat önce inceleme yerine gelmeniz gerekmektedir. Radyoloji bölümünde ilgili personel bazı kan değerlerinizi isteyebilir. Ayrıca yapılacak işlem size ayrıntılı bir şekilde anlatılacak ve yazılı bir onayınız istenecektir.
Girişimsel işlemler genellikle ilgilenilen alanın boyutuna ve alınacak doku örneği sayısına bağlı olarak 30 ile 90 dakika arsında değişir. Biyopsi sonrasında herhangi bir komplikasyonun oluşmaması için 2 ile 4 saat arasında bir süre gözlem altında tutulabilirsiniz.
Abdominal Organ Biyopsileri
Abdominal bölgedeki hemen hemen her organa biyopsi yapılabilir.
Karın biyopsisi, karındaki bir yumrunun kanserli veya iyi huylu olup olmadığını teşhis etmek için kullanılır. Topaklar, karın bölgesinde derinlerde yağda bulunabilir. Bir yumru örneği, görüntü rehberliğinde (ultrason veya BT) veya laparoskop kullanılarak veya açık ameliyatla cerrahi olarak perkütan olarak çıkarılır.
Karaciğer biyopsisi, hepatit C, siroz, enfeksiyonlar ve kanser gibi karaciğer hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Ayrıca nakledilen bir karaciğeri nakil reddi belirtileri açısından incelemek için de kullanılabilir. Bu, çocuklarda sık görülen bir belirtidir. Karaciğer biyopsileri tipik olarak deriden bir iğne sokularak perkütan olarak gerçekleştirilir. Karaciğer ayrıca bir doku örneğini yakalamak için juguler ven (büyük boyun damarı) yoluyla yerleştirilen bir kateter yoluyla biyopsi yapılabilir veya cerrahi olarak biyopsi yapılabilir.
Böbrek biyopsisi, böbrek yetmezliği, böbrekte iltihaplanma veya şüpheli bir tümör (kanser gibi) olan bir böbreğin durumunu incelemek için kullanılır. Ayrıca nakledilmiş bir böbreği, nakil reddi belirtileri açısından incelemek için de kullanılabilir. Böbrek biyopsileri, küçük bir doku örneğini çıkarmak için bir iğne kullanılarak görüntü kılavuzluğunda (ultrasonografi veya BT) gerçekleştirilir.
Pankreas biyopsisi ultrasonografi ya da tomografi rehberliğinde yapılabilir. Kitle hangisiyle daha iyi görülüyorsa o görüntüleme yöntemi tercih edilmelidir. Biyopsi için önce bir kılavuz iğne ile pankreastaki kitleye kadar ilerlenir ve daha sonra daha ince bir kesici biyopsi iğnesi ile kitleden çok sayıda biyopsi alınır.
Kılavuz iğnenin pankreas çevresindeki damarlardan, kalın bağırsaktan ve mümkünse mide ve ince bağırsaktan da geçmemesine dikkat edilmelidir. Bunun için tomografi ve ultrasonda bu yapıların iyi görüntülenmesi önemlidir. Deneyimli ellerde, pankreas biyopsisi yaklaşık 10 dakikalık bir sürede tamamlanabilen, emniyetli ve ağrısız bir işlemdir.
Kolon biyopsisi, kolondan bir doku örneğinin çıkarılmasını ve incelenmesini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Herhangi bir doku hücresinin kanserli veya kanser öncesi olup olmadığını belirlemek için kullanılan bir teşhis yöntemidir.
Mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaklarda standart biyopsi yöntemi endoskopik biyopsidir. Gastroenteroloji ya da genel cerrahi uzmanları tarafından yapılan bu biyopside, ağızdan ya da anüsten girilerek mide, on iki parmak bağırsağı ya da kalın bağırsak iç kısmı (lümen) görülür ve şüpheli bölgelerden çok sayıda örnek alınır. Bu biyopsi yöntemi, içe yani lümene doğru büyüyen kitleler için idealdir. Ancak, mide-bağırsak kitleleri bazen içe doğru değil dışa doğru büyürler. Bu kitleler endoskopla görülemedikleri için klasik yolla parça alınamaz. İşte bu tür kitlelerde, tomografi rehberliğinde kolayca perkütan kesici iğne biyopsisi yapılabilir ve patolojik tanı konabilir.
Perkütan Nefrostomi
Karın arka yan duvarından (böğürden) böbrek içine idrar drenaj tüpü (kateter) koyma işlemi başarı ile gerçekleştirilmektedir. Böbrek çıkımı ile mesane girimi arasındaki idrar yolundan idrarın akışını tam ya da kısmi engelleyen bir durum veya böbrekle mesane arasındaki idrar yollarından idrarın karın içine kaçağı gibi durumlarda böbrekler üzerindeki baskıyı rahatlatmak amaçlı olarak yapılır.
Abse drenajları
Vücudun herhangi bir yerinde olan lokalize püy, iltihab veya cerahat yığıntısının oluşturduğu yapıya abse denir. Bu abselerin ameliyatsız olarak, görüntüleme rehberliğinde yerleştirilen kateter ile boşaltıması güvenle gerçekleştirilmektedir.
